Mimo, że Polska jest krajem z największym udziałem produkcji energii z węgla w Europie, produkcja ta w ostatnich latach systematycznie spada. Do 2040 oczekiwany jest spadek o 68 % produkcji energii z węgla kamiennego w porównaniu do stanu obecnego. Poza względami pro-klimatycznymi, wzrost generacji z wiatru i słońca jest podyktowany względami finansowymi – rosnącymi cenami energii z węgla i wysokim poziomem importu energii.
O tym jak będzie wyglądać przyszłość energetyczna Polski oraz co wpłynie na jakość rynku krajowego rynku OZE zastanawiali się przedstawiciele spółki Polenergia oraz Aurora Energy Research podczas seminarium online “Wpływ zmian na rynku energii na źródła OZE” (zorganizowanym przez firmę CBE POLSKA). Dotyczyło ono przyszłości energetycznej Polski w świetle nowelizacji ustawy o źródłach energii oraz szans i wyzwań stojących przez całą branżą energii odnawialnej.
Poniżej prezentujemy wybrane wypowiedzi ekspertów:
Jarosław Bogacz, Członek Zarządu Polenergia, Prezes Zarządu Polenergii Obrót
– Polenergia Obrót jest obecna na kilku europejskich rynkach – w Niemczech, Czechach, na Słowacji, Ukrainie i Węgrzech. W celu dalszego powiększania naszej przewagi konkurencyjnej planujemy dalszą ekspansję na kolejne rynki w Europie. Przyszłość to centralizacja handlu na poziomie Unii Europejskiej i dalsze łączenie rynków energii. Aby prawidłowo prognozować to, co się wydarzy na rynku energii w Polsce, musimy mieć wiedzę ekspercką na temat tego, co się dzieje na rynkach sąsiednich. Planowane jest powiększanie udostępnianych uczestnikom rynku mocy transgranicznych i wiemy, że sąsiednie rynki będą coraz mocniej wzajemnie na siebie oddziaływać.
– Dodatkowo możliwości importu/ eksportu kreują wartość dodaną, którą materializujemy w naszych aktywach, ale też w ramach naszej aktywności kierowanej do Klientów zewnętrznych. Polenergia Obrót jest to podmiot, który nie skupia się wyłącznie na farmach wiatrowych i innych aktywach wytwórczych Grupy Polenergia, ale również kompleksowo obsługuje zewnętrznych wytwórców energii ze źródeł odnawialnych.
– Nasze ponad 20-letnie doświadczanie w zarządzaniu własnymi aktywami wytwórczymi, przekuwamy w usługę zakupu energii w różnych formułach dla klientów zewnętrznych. Między innymi dla podmiotów energetyki przemysłowej i źródeł odnawialnych możemy zaproponować konkurencyjne modele i optymalizację sprzedaży energii.
Filip Piasecki, ekspert ds. rynku energii, Aurora Energy Research
– W Europie obserwujemy znaczny wzrost odnawialnych źródeł energii. Mówimy o wzrośnie ponad dwukrotnym w ujęciu absolutnym i prawie dwukrotnym w ujęciu procentowym. Widzimy, że w 2030 są to głownie źródła niesterowane takie jak wiatr na morzu i lądzie.
– Przewidujemy, że już w 2030 roku produkcja energii w Europie będzie się opierała na źródłach odnawianych, energii jądrowej i gazie ziemnym.
– Emisyjność polskiej energetyki to jeden z głównych determinantów tego jak będziemy się pozycjonować jeśli chodzi o import i naszą konkurencyjność względem sąsiadów.
– Spodziewamy się, że w Polsce od 2030 źródła odnawiane oraz gaz ziemny będą podstawą do produkcji energii, przy jednoczesnym gwałtownym spadku zużycia węgla.
Rafał Barchanowski, Dyrektor ds. Analiz i Zarządzania Ryzykiem w Polenergia Obrót
– Mimo, że Polska energetyka bazuje w największym stopniu na węglu wśród innych państw w Europie, produkcja energii z węgla kamiennego w ostatnich latach systematycznie spada – przez pierwsze 8 miesięcy 2020 roku miała już tylko 42% udział w dostawie energii do odbiorców.
– Dynamicznie rośnie produkcja energii wytwarzanej w źródłach wiatrowych, których dzięki aukcjom buduje się coraz więcej, czego dobrym dowodem jest przyrost mocy w ujęciu rok do roku o 500 MW. Na koniec sierpnia 2020 r. moc osiągalna w przedmiotowych źródłach osiągnęła w Polsce poziom 6 300 MW. Warto również wspomnieć o ekspansji energetyki odnawialnej w postaci fotowoltaiki – obecnie rosnącym mocom m.in. dzięki programom celowym jak np. „Mój Prąd”. Na rynku pojawiają się również duże instalacje PV, które są budowane w sposób rynkowy, czyli bez subsydiów.
– Możliwość pokrycia zapotrzebowania na energię w Polsce z OZE w dającej się przewidzieć przyszłości najprawdopodobniej będzie dynamicznie rosła. W lutym 2020 (jeszcze przed pandemią COVID-19) zapotrzebowanie na energię w Polsce było wyższe o 2,5% niż rok wcześniej, a elektrownie wiatrowe pokryły to zapotrzebowanie na poziomie 14% . Z kolei w okresie maj – sierpień, a więc w miesiącach słonecznych, źródła PV pokrywały zapotrzebowanie na energię na poziomie 2%, co bezsprzecznie wskazuje na tendencję silnie wzrostową udziału PV w strukturze wytwarzania energii elektrycznej w Polsce.
– Fundamentalnym czynnikiem kształtującym ceny energii elektrycznej w każdej godzinie jest prawo popytu i podaży. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na wzrost mocy zainstalowanej w elektrowniach wiatrowych. Uzyskiwane przez farmy wiatrowe ceny w skali 12-miesięcy są między 20% a 8% poniżej średniej ceny rynkowej z tego okresu. Z kolei w przypadku fotowoltaiki, obecnie ze względu na premię za profil, ceny kształtują się powyżej średniej ceny rynkowej.
– Rozwijanie różnych źródeł energii odnawialnej jest korzystne oraz uzasadnione z punku widzenia aktualnej polityki klimatyczno-energetycznej EU, ponieważ źródła te wzajemnie się uzupełniają, co widać na przykładzie rynku niemieckiego. W przyszłości zarówno średnie ceny energii z farm wiatrowych, jak i PV będą niższe niż średnie ceny rynkowe dlatego też należy umiejętnie i z wyprzedzeniem zabezpieczać ich produkcję.
– Popyt na zielone certyfikaty utrzymuje się obecnie na stabilnych poziomach. Ich cena w ostatnich latach mocno fluktuowała, ale obecny stan regulacji sprawia, że ceny kształtują się na poziomach 120 – 150 PLN/MWh za certyfikat PMOZE_A.
– Głównym czynnikiem kształtującym ceny energii są i jeszcze przez kilkanaście lat będą uprawnienia do emisji CO2. Od przełomu 2017/2018 widzimy gwałtowne wzrosty cen uprawnień ze stabilnych poziomów 4-6 EUR/t przez kilka poprzednich lat, do poziomów 25-30 EUR/t. Powoduje to, że równie gwałtownie rosły ceny energii wytwarzanej w emisyjnych źródłach. Jednak wzrost importu i liczby instalacji OZE, skokowy przyrost ilości prosumentów oraz spadek zapotrzebowania sprawiły, że ceny ustabilizowały się na poziomach 220–230 zł/MWh, co przy obecnych cenach CO2 odzwierciedla koszty naszego systemu, który charakteryzuje się wysoką emisyjnością. Dalszy rozwój źródeł OZE będzie pozytywnie wpływał na hurtowe ceny energii elektrycznej w Polsce. Warto zaobserwować, że dzięki OZE cena uprawnień do emisji CO2 (EUA) już nie jest przenoszona w stosunku 1 do 1 na cenę energii elektrycznej, co jest bardzo dobrym sygnałem z punktu widzenia przyszłego wzrostu gospodarczego oraz konkurencyjności gospodarki w Polsce.
Piotr Malik, Dyrektor Departamentu Produktów Strukturyzowanych Polenergia Obrót
– Polenergia oferuje kilka istotnych produktów oraz usług z których warto skorzystać. Są to: zakupy praw majątkowych, gwarancji pochodzenia, kontraktów finansowych, usługi: OHT, bilansowania, zarządzania aktywami wytwórczymi, oraz wachlarz kontraktów na energię elektryczną w formule: RDN/RB, stała cena w modelu „pay as produced” oraz dla wolumenu gwarantowanego, usługi dostępu do rynku, produkty pasmowe i CPPA.
– Wytwórcy OZE będą musieli zmierzyć się też z nadchodzącymi zmianami na rynku energii od 2022 roku. Planowane jest m.in. wdrożenie mechanizmu „scarcity pricing”, który ma powodować wzrost cen energii w momentach jej niedoborów, a więc np. w okresach niskiego nasłonecznienia i wietrzności podczas dużego zapotrzebowania na energię.
– Rynek OZE w Polsce rozwija się dynamicznie, a rynek energii jest połączony z innymi państwami europejskimi, przez co rośnie konkurencyjność ale i zmienność cenowa. Umiejętne zarządzanie sprzedażą energii pozwala znacząco zwiększyć przychody wytwórców OZE.
Podsumowanie – najważniejsze tezy:
• Nastąpi gwałtowny wzrost inwestycji OZE – dążymy do modelu rynku niemieckiego,
• Ceny w całej Europie będą się harmonizować (głównie przez wzrost możliwości importowych),
• Płynność rynku przez zniesienie obliga i konsolidacje może zostać zachwiana. Jesteśmy przekonani, że przyjęte rozwiązania będą dążyły do zachowania wysokiej płynności produktów na rynku energii,
• Zmiany na rynku bilansującym i możliwość świadczenia nowych usług będą wymagały wdrożenia i stabilizacji nowych usług, co będzie pozwalało na uzyskanie dodatkowych przychodów i zysków przez wytwórców OZE,
• Wiele z omówionych zmian może spowodować zawirowania na rynku, dlatego warto zabezpieczać swoje przychody ze sprzedaży energii znacznie wcześniej lub korzystać z doświadczonych partnerów,
• Transformacja energetyczna w Polsce oznacza rozszerzenie możliwości i działań prowadzących ku bardziej ekologicznym rozwiązaniom. Równocześnie wytwórcy OZE będą musieli reagować, aby nadążyć za szybkim tempem technologicznych nowości i przemian na rynku,
• W obszarze OZE w Polsce szczególnie wyróżnia się branża fotowoltaiczna oraz energetyka wiatrowa. Dzięki doskonałym warunkom i położeniu geograficznemu Polska ma jedne z lepszych predyspozycji do rozwoju energetyki wiatrowej. Transformacja energetyczna Polski w kierunku pełnej dekarbonizacji uwzględnia też technologie biometanowe oraz zielony wodór.
