Dorota Zawadzka
Konfederacja Lewiatan
W 2021 zielona gospodarka zacznie się rozpędzać
Rok 2021 będzie czasem wyzwań dla przedsiębiorców w obszarze klimatu, energii i ochrony środowiska, zarówno na poziomie unijnym, jak i w naszym kraju. Obowiązujący nas Europejski Zielony Ład przyniesie w bieżącym roku kilka ważnych procesów legislacyjnych, o których warto wiedzieć.
Przypomnijmy – Europejski Zielony Ład to plan działania na rzecz zrównoważonej gospodarki UE. Jest to nowa strategia na rzecz wzrostu służąca przekształceniu Unii w nowoczesną, zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarkę:
– która w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto
– w której nastąpi oddzielenie wzrostu gospodarczego od zużywania zasobów
– w której żadna osoba ani żaden region nie pozostaną w tyle.
Europejski Zielony Ład oznacza wyzwania, ale również nowe możliwości – dla przedsiębiorców włącznie. Warto zdać sobie sprawę, że nie ma już odwrotu od zielonej transformacji. Kiedy Polska przyjęła budżet unijny na kolejne lata, zaakceptowała fakt, że transformacja UE w kierunku neutralności klimatycznej będzie odgrywać kluczową rolę w odbudowie po kryzysie związanym z Covid-19.
Po decyzji Rady Europejskiej w grudniu 2020 r. dotyczącej zwiększenia celu redukcji emisji gazów cieplarnianych przez UE z 40% do co najmniej 55% w 2030 r., kluczowa będzie reforma systemu EU ETS tj. handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych jako głównego narzędzia do redukcji unijnych emisji. Istotne będą również rewizje dyrektyw w sprawie: Odnawialnych Źródeł Energii, Efektywności Energetycznej czy norm emisji CO2 dla samochodów, rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego (dot. sektorów non-ETS), ale również przedstawienie przez KE mechanizmu dostosowania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2. Są to dokumenty, których kształt wpłynie (bezpośrednio lub pośrednio) na funkcjonowanie polskiego biznesu – w szczególności, na jego konkurencyjność.
Rok 2021 to także uruchomienie ogromnych środków na transformację energetyczną, technologiczną i społeczną w Polsce, które napędzą inwestycje w ochronę klimatu. Istotne w tym zakresie wydają się środki zarówno z wieloletnich ram finansowych UE na lata 2021-2027 oraz NextGenerationEU, gdzie kluczową rolę we wsparciu transformacji odegrają Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) oraz Fundusz Sprawiedliwej Transformacji. Dzięki korzystnemu algorytmowi i zgodnie z przyjętym kluczem podziału w ramach samego RRF Polska ma otrzymać 23 mld euro (ok. 105 mld zł) w formie bezzwrotnych grantów oraz 34 mld euro (ok. 155 mld zł) w formie pożyczek. Priorytetem są środki na transformację klimatyczną i cyfrową. Stąd aktywny udział Lewiatana i przedsiębiorców w procesach uzgodnienia/konsultacji dokumentów wdrożeniowych.
Wyzwaniem w tym roku będzie gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ) oraz wdrażanie modeli zgodnych z tym paradygmatem. Branżę opakowań czeka rewolucja. Dyrektywa „plastikowa” (single use plastics – SUP) wchodzi w życie od lipca 2021 roku. Dotyczy ona m.in. zakazu obrotu dziesięcioma produktami jednorazowego użytku tj. sztućce, talerze, mieszadła, słomki, patyczki kosmetyczne czy pojemniki oraz kubki na napoje. Dodatkowo podatek od plastiku jako element budżetu/dochodów własnych UE wszedł w życie już 1 stycznia 2021 roku. Będzie obejmować plastik, który nie zostanie poddany recyklingowi z produkcji opakowań z tworzyw sztucznych w wysokości 0,80 EUR/kg. Kluczowe są również oczekiwane od dłuższego czasu projekty legislacyjne dotyczące Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) oraz systemu kaucyjnego i depozytowego dla opakowań, które w bezpośredni sposób będą wpływać na koszty selektywnej zbiórki, transportu i przetwarzania odpadów. To rewolucja dla producentów dóbr i opakowań. O ile w dłuższym okresie zapewne doprowadzi do zmian w sposobie pakowania produktów, o tyle obecnie to fundamentalna zmiana myślenia o dostarczaniu produktów, procesie wykorzystania surowców, zwiększeniu efektywności kosztowej produkcji oraz osiągnięciu wyższych poziomów recyklingu odpadów.
