Ropa z pól – ogrzewanie biomasą według litewskiego wzorca

Zakup ropy oraz produktów pochodnych jest prosty, a ich cenę regulują międzynarodowe rynki. W przypadku biomasy jest to znacznie bardziej skomplikowana kwestia, przez co wielu uczestników rynku nawet nie próbuje sięgnąć po to rozwiązanie. Litwini podeszli do tej kwestii w sposób systemowy.

Dzięki stworzeniu systemu Baltpool każdy, kto ma potrzebę kupienia biomasy, szczególnie w formie pelletu czy brykietu, ma możliwość zarejestrowania się na elektronicznej platformie i złożenia tam zamówienia. Należy sprecyzować miejsce dostawy, ilość oraz klasę biomasy.

Następnie licytacja odbywa się w formie aukcji holenderskiej – dostawcy biomasy obniżają cenę, a każde obniżenie przedłuża czas trwania aukcji o trzy dodatkowe minuty. Platforma weryfikuje dostawców – ich wiarygodność oraz możliwość dostarczania zamówionej biomasy. W sytuacji, gdy potrzebna ilość jest zbyt duża jak na możliwości produkcyjne pojedynczego dostawcy, możliwe jest łączenie się podmiotów aby wspólnie dostarczyć pożądaną ilość. Kontrakt wygrywa dostawca oferujący najniższą cenę. Według danych dostarczanych przez platformę, w 94 proc. przypadków dostarczana biomasa spełnia wymagania jakościowe. W 6 proc. przypadków problemem jest wyższa od przeciętnej zawartość popiołu w biomasie^I)http://energypost.eu/trading-biomass-like-oil-lithuania-shows-how-it-can-be-done/.

Platforma Baltpool powstała w 2010 roku i w 66 proc. kontrolowana jest przez EPSO-G, państwowego operatora sieci elektrycznej i ciepłowniczej. Kolejne 33 proc. znajduje się w posiadaniu Klaipedos Nafta, państwowego przedsiębiorstwa zarządzającego terminalami do załadunku ropy i gazu w Kłajpedzie. Rozwiązanie pierwotnie służyło do handlu gazem i ropą, jednak od 2013 roku przeznaczone jest do obsługi rynku litewskiej biomasy.

W 2017 roku na platformie zarejestrowanych było 292 członków (zarówno dostawców jak i sprzedawców) i jest to platforma pierwszego wyboru dla wszystkich zainteresowanych handlem biomasą.

W cieniu wielkiego brata

Rozwój rynku biomasy na Litwie był podyktowany obawą o bezpieczeństwo energetyczne kraju. Litwa kupowała surowce energetyczne przede wszystkim od Rosji, która swoich zasobów używa jako narzędzia nacisku w polityce zagranicznej. Tym samym zbudowanie silnego, lokalnego rynku dostawców surowców grzewczych pozwoliło zabezpieczyć interesy mieszkańców i uniezależnić się od dyktującego warunki partnera.

Zastosowanie platformy Baltpool pozwoliło utrzymywać niskie ceny biomasy wykorzystywanej na cele grzewcze, nawet mimo generalnie rosnących cen drewna opałowego.

Miasta na biomasie

Biomasa stała, którą handluje się za pośrednictwem platformy Baltpool odpowiada w tej chwili za 17 proc. energii pozyskiwanej na Litwie. Szczególnie widoczny jest udział tego surowca w rynku centralnego ogrzewania w miastach, gdzie z biomasy pozyskiwane jest ponad 60 proc. energii cieplnej. Według planu litewskiego rządu udział ten ma wzrosnąć do 80 proc. w 2020 roku. Udział biomasy ma również wzrosnąć w produkcji energetycznej z 33 proc. do 55 proc. oraz w produkcji ciepła na potrzeby przemysłowe z 6 do 20 proc. w tym samym okresie.

Za wykorzystaniem biomasy przemawia przede wszystkim jej cena. Średnia cena tony oleju ekwiwalentnego w biomasie kosztuje około 115 euro, podczas gdy dla gazu cena wynosi 1989 euro. Jednocześnie w 2013 litewscy użytkownicy musieli zapłacić 600 euro za tonę oleju ekwiwalentnego gazu.

Dzięki wykorzystaniu biomasy możliwe było znaczne obniżenie kosztów ogrzewania. Przykładowo w Kownie było to 50 proc. a w Jonavie 30 procent.

Kraj na biomasie

Według danych Litbioma^II)http://www.lsta.lt/files/events/170321_Lenkai/Pranesimai/Litbioma%20_%20Vilma%20Gaubyte%20_%20Bioenergy%20in%20Lithuania%20low%20prices%20new%20jobs%20….pdf, organizacji wspierającej rozwój energetyki biomasowej na Litwie, roczne zapotrzebowanie kraju wynosi 31 terawatogodzin, z czego 11 zużywanych jest na produkcję prądu a 20 na ogrzewanie.

Jednocześnie potencjał produkcyjny z energii odnawialnej wynosi nawet 40 terawatogodzin, z czego 63 proc. właśnie z biomasy (nie licząc biomasy odpadowej).